中文 (中国)
English
Arch Linux và Manjaro đều là hai bản phân phối Linux nổi bật, thu hút sự quan tâm và sử dụng của người dùng ngày càng nhiều trong cộng đồng Linux. Mặc dù Manjaro là một nhánh phát triển từ Arch Linux, nhưng giữa chúng vẫn có những sự khác biệt rõ rệt về triết lý thiết kế, mục tiêu và đối tượng người dùng. Những sự khác biệt này dẫn đến các ưu điểm và hạn chế riêng khi sử dụng từng bản phân phối.
Nếu bạn đang tìm hiểu về Manjaro và Arch Linux để triển khai trên máy tính hoặc server, hãy cân nhắc sử dụng VPS giá rẻ từ các nhà cung cấp uy tín. VPS giúp bạn trải nghiệm Linux mượt mà, tối ưu chi phí và dễ dàng tùy chỉnh theo nhu cầu.
Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu những điểm tương đồng và khác biệt giữa Arch Linux và Manjaro, đồng thời cung cấp thông tin chi tiết để bạn có thể đưa ra quyết định phù hợp về việc chọn lựa bản phân phối nào cho nhu cầu sử dụng của mình.
Arch linux
Arch linux tập trung vào tính tối giản, khả năng tùy chỉnh và sử dụng phần mềm tiên tiến nhất. Do những trọng tâm này, quá trình cài đặt của Arch linux khác biệt so với hầu hết các bản phân phối GNU/linux khác. Thay vì sử dụng trình cài đặt có giao diện đồ họa (GUI) hay giao diện văn bản (TUI), quá trình cài đặt Arch được thực hiện hoàn toàn qua giao diện dòng lệnh. Arch phát hành một file ISO duy nhất để cài đặt. Ngay khi bạn khởi động từ file ISO đó, bạn sẽ ngay lập tức được đưa vào một shell zsh tối giản.
Hoàn tất cài đặt Arch linux từ điểm này đòi hỏi bạn phải tham khảo ArchWiki Installation Guide. Theo hướng dẫn này, bạn sẽ có được một hệ thống cơ bản với tài khoản root, không có môi trường desktop và chỉ cài đặt các tiện ích dòng lệnh tiêu chuẩn của GNU/linux. Ưu điểm của cách tiếp cận này là bạn có thể cài đặt thêm bao nhiêu phần mềm tùy ý, giúp bạn có được một hệ thống được tùy chỉnh kỹ lưỡng mà không có phần mềm thừa.
Nếu bạn không biết nên tiến hành như thế nào sau bước cài đặt ban đầu, ArchWiki là nơi khởi đầu tuyệt vời với các khuyến nghị chung về cấu hình hệ thống. Nó cũng chứa đựng rất nhiều hướng dẫn về cách cài đặt và cấu hình hầu hết các môi trường desktop, trình quản lý cửa sổ hoặc bất kỳ phần mềm bổ sung nào bạn có thể tưởng tượng. Hầu hết người dùng Arch sẽ ít nhất tạo một tài khoản người dùng tiêu chuẩn và cấu hình các máy chủ kho lưu trữ (repository mirrors) cho trình quản lý gói pacman. Sau đó, cách cài đặt của từng người sẽ trở nên khá cụ thể và tùy chỉnh, tùy thuộc vào mục tiêu mà bạn muốn đạt được. ArchWiki là một công cụ vô cùng quý giá khi cài đặt và cấu hình Arch linux. Wiki này được nhiều người tôn trọng và thường được trích dẫn ngay cả bởi người dùng của các bản phân phối khác.
Arch linux sử dụng mô hình cập nhật liên tục (rolling release), nghĩa là bạn chỉ cần cài đặt Arch một lần và sau đó có thể duy trì hệ thống của mình luôn được cập nhật qua trình quản lý gói pacman. Chỉ cần gõ lệnh “# pacman -Syu” là hệ thống của bạn luôn có phiên bản mới nhất của Arch mà không cần phải lo lắng nâng cấp lên phiên bản phát hành mới. Các kho lưu trữ chính thức của Arch chứa rất nhiều gói phần mềm và hầu hết các phần mềm bạn cần đã có sẵn. Các người quản lý gói của Arch liên tục nâng cấp các gói trong kho chính thức khi có phiên bản mới từ các nhà phát triển upstream, giúp bạn luôn được sử dụng phần mềm tiên tiến nhất. Ưu điểm của cách tiếp cận này là bạn nhận được tất cả các tính năng và cải tiến mới nhất, nhưng rủi ro là bạn cũng có thể gặp phải các lỗi mới nhất.
Nếu bạn cần phần mềm nào đó không có trong kho chính thức, rất có thể bạn sẽ tìm thấy nó trong Arch User Repository (AUR). AUR bao gồm các file PKGBUILD do người dùng Arch đăng tải, một số trong đó có thể được đưa vào kho chính thức nếu trở nên phổ biến. AUR là một trong những điểm hấp dẫn nhất của Arch linux vì nó mở rộng đáng kể khả năng cài đặt phần mềm. Mặc dù AUR yêu cầu người dùng tải file PKGBUILD từ trang web và tự build, nhưng có rất nhiều công cụ hỗ trợ AUR của bên thứ ba giúp tự động hóa quá trình tìm kiếm, tải về, cài đặt và nâng cấp các gói từ AUR. Một số công cụ hỗ trợ này thậm chí còn tích hợp với pacman, cho phép bạn dễ dàng quản lý cả các gói chính thức lẫn các gói từ AUR chỉ với một lệnh. Do mức độ tùy chỉnh cao và sự đa dạng của các khả năng cấu hình, Arch linux không có một “giao diện mặc định” hay chủ đề cụ thể nào.
Manjaro
Manjaro được phát triển dựa trên Arch Linux. Do đó, nó thừa hưởng rất nhiều tính năng của Arch Linux, nhưng cũng triển khai nhiều tính năng độc đáo riêng. Nó cũng sử dụng mô hình cập nhật theo chu kỳ (rolling release); tuy nhiên, Manjaro duy trì các kho lưu trữ chính thức riêng của mình. Các người quản lý gói của Manjaro thường chờ đợi cho đến khi phần mềm được xem là ổn định hơn trước khi cập nhật các gói đó trong kho lưu trữ. Vì phần mềm ổn định hơn so với phần mềm tiên tiến nhất trong các kho của Arch, người dùng Manjaro ít có khả năng gặp phải lỗi cần phải xử lý khắc phục, nhưng họ cũng phải chờ một chút lâu hơn để nhận được các tính năng mới.
Giống như Arch, Manjaro sử dụng pacman làm trình quản lý gói, tuy nhiên nó cũng đi kèm với một giao diện đồ họa cho pacman có tên là Pamac. Nhìn chung, Manjaro thường tích hợp các công cụ quản lý hệ thống có giao diện đồ họa theo mặc định, trong khi Arch cung cấp các công cụ dòng lệnh theo mặc định.
Manjaro tập trung vào sự thân thiện với người dùng. Nó sử dụng trình cài đặt đồ họa đơn giản, hướng dẫn bạn qua quá trình cài đặt một cách dễ dàng, tương tự như khi cài đặt Ubuntu. Manjaro có nhiều file ISO khác nhau mà bạn có thể tải xuống và sử dụng để cài đặt hệ điều hành. Mỗi file được coi là một phiên bản riêng biệt. Phiên bản nào bạn nên sử dụng phụ thuộc vào môi trường desktop mà bạn mong muốn. Các phiên bản chính thức của Manjaro dựa trên các môi trường desktop XFCE, KDE và GNOME. Các phiên bản cộng đồng không chính thức bao gồm Awesome, Bspwm, Budgie, Cinnamon, i3, LXDE, LXQt, MATE và Openbox.
Trong số ba phiên bản chính thức, không phiên bản nào được coi là mặc định, nhưng XFCE là phiên bản đầu tiên được liệt kê trên trang tải về và có thể là file duy nhất mà người dùng mới để ý đến. Tôi đã đính kèm một ảnh chụp màn hình của phiên bản XFCE sau khi cài đặt mới. Các nhà phát triển dự án đã tạo ra một giao diện và cảm nhận riêng biệt cho Manjaro bằng cách sử dụng các chủ đề cho tất cả các phiên bản. Như bạn có thể thấy, giao diện của Manjaro được đặc trưng bởi chủ đề tối với các điểm nhấn màu xanh lá. Điều này giúp cho việc có một thiết lập thẩm mỹ dễ dàng mà không cần phải tùy chỉnh thêm.
Vì Manjaro được phát triển dựa trên Arch, nên nó cũng tương thích với Arch User Repository. Thực tế, bạn thậm chí có thể sử dụng giao diện đồ họa Pamac để cài đặt từ AUR sau khi kích hoạt tùy chọn này trong phần cài đặt của Pamac. Manjaro duy trì ManjaroWiki riêng của mình, tương tự như ArchWiki, tuy nhiên, khác với Arch, không cần phải tham khảo wiki để hoàn thành quá trình cài đặt ban đầu. Trong nhiều trường hợp, ArchWiki đáng được khen ngợi cũng có thể hữu ích đối với người dùng Manjaro, nhưng tất nhiên điều đó không phải lúc nào cũng đảm bảo cho mọi chủ đề.
Sự giống và khác nhau
Vì Manjaro được phát triển dựa trên Arch, không có gì ngạc nhiên khi cả hai đều có một số điểm tương đồng chính. Cả hai bản phân phối đều áp dụng mô hình cập nhật liên tục (rolling release) và sở hữu các kho lưu trữ phong phú được duy trì bởi các người quản lý gói của từng bản phân phối, cũng như có quyền truy cập vào Arch User Repository (AUR) để cài đặt phần mềm do cộng đồng duy trì. Cả hai đều cung cấp nhiều lựa chọn về môi trường desktop và trình quản lý cửa sổ, đồng thời có các wiki thông tin hữu ích để làm tài liệu tham khảo.
Những điểm tương đồng này bắt đầu phân kỳ khi bạn xem xét các đặc điểm khác. Arch tập trung vào tính tối giản và sự đơn giản trong thiết kế, trong khi Manjaro chú trọng đến sự thân thiện với người dùng và dễ sử dụng. Quá trình cài đặt của Arch và bản cài đặt cơ bản sau đó đều hoàn toàn dựa trên giao diện dòng lệnh; các giao diện đồ họa (GUI) chỉ được cài đặt tùy chọn sau đó. Thêm vào đó, sau bản cài đặt cơ bản của Arch, người dùng cần thực hiện rất nhiều bước thủ công bổ sung trước khi có được một hệ thống mà hầu hết mọi người coi là “hệ thống có thể sử dụng hoàn chỉnh”.
Trừ khi bạn đã có kinh nghiệm đáng kể trong việc cài đặt Arch, bạn sẽ cần tham khảo ArchWiki để hoàn tất quá trình cài đặt. Ngược lại, Manjaro sử dụng trình cài đặt có giao diện đồ họa, giúp quá trình cài đặt trở nên dễ dàng như khi cài Ubuntu. Một bản cài đặt cơ bản của Manjaro bao gồm đầy đủ các tiện ích đi kèm thường thấy trên các hệ thống Desktop Linux, chẳng hạn như môi trường làm việc, bộ ứng dụng văn phòng tùy chọn, trình đọc PDF, trình xem ảnh, trình duyệt web, ứng dụng email, trình phát video/âm thanh, v.v.; thậm chí Steam cũng được cài đặt sẵn. Manjaro tích hợp các giao diện đồ họa để đơn giản hóa việc cấu hình hệ thống và quản lý gói, trái ngược với phương pháp dựa trên dòng lệnh của Arch.
Ưu và nhược điểm
Những khác biệt trên có thể mang lại một số ưu và nhược điểm cho người dùng của từng bản phân phối. Triết lý, quy trình cài đặt và cấu hình của Arch hướng tới những người dùng Linux nâng cao – những người biết chính xác họ cần gì cho hệ thống và rất thành thạo với giao diện dòng lệnh. Trong khi đó, cách tiếp cận của Manjaro lại nhắm đến người dùng mới và những người đề cao sự tiện lợi, dễ dàng cũng như tốc độ cài đặt thay vì khả năng tùy chỉnh.
Manjaro tự chủ rất nhiều trong việc xác định những gì người dùng muốn cài đặt trên hệ điều hành. Một lợi ích tiềm năng của cách tiếp cận này là người dùng có thể có trải nghiệm ngay từ đầu khi mọi thứ đã được chuẩn bị sẵn mà không cần phải tốn thêm công sức, và mọi thứ hoạt động ngay khi cài đặt xong. Tuy nhiên, một nhược điểm tiềm ẩn là hệ thống có thể chứa nhiều “bloat” dưới dạng các ứng dụng và tiện ích mà bạn có thể không cần và thậm chí không bao giờ sử dụng.
Sau khi cài đặt, giao diện đồ họa trực quan của Manjaro giúp người dùng mới dễ dàng quản trị hệ thống ngay lập tức mà không cần phải tham khảo tài liệu, trong khi người dùng nâng cao có thể chọn sử dụng giao diện dòng lệnh nếu họ muốn. Đối với một số người, những giao diện đồ họa này là một sự trừu tượng không cần thiết và họ sẽ không bao giờ sử dụng, đặc biệt là khi sử dụng máy tính có dung lượng lưu trữ thấp thì không có lý do gì để chúng chiếm dụng không gian đĩa.
Kết luận
Theo quan niệm truyền thống, nhiều người cho rằng những người mới làm quen với GNU/Linux nên bắt đầu với Manjaro, trong khi người dùng nâng cao nên chọn Arch Linux. Tuy nhiên, thực tế không phải lúc nào cũng đơn giản như vậy. Như đã đề cập, những người dùng nâng cao có thể chọn Manjaro nếu họ ưu tiên sự tiện lợi hoặc không có nhiều thời gian để cấu hình. Ngược lại, nhiều người mới bắt đầu lại thấy rằng việc cài đặt Arch Linux là một quá trình học hỏi đầy giá trị và họ cảm thấy tự hào khi tự xây dựng hệ thống từ đầu.
Cả Arch Linux và Manjaro đều rất xuất sắc trong việc đạt được mục tiêu riêng của mỗi bản phân phối, vì vậy chúng đều là những lựa chọn tuyệt vời. Lời khuyên của DataOnline là bạn nên chọn bản phân phối phù hợp nhất với nhu cầu và sở thích của mình. Nếu bạn có đủ thời gian và sự nhiệt tình, bạn cũng có thể thử cả hai. Thậm chí, bạn có thể phát hiện ra rằng bạn thích sử dụng mỗi bản phân phối trên các máy tính khác nhau.
Khi chọn hệ điều hành Linux như Manjaro hay Arch, việc thuê VPS chất lượng cao là yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu suất. VPS cho phép bạn tùy chỉnh môi trường Linux, tối ưu hóa tài nguyên và trải nghiệm hệ điều hành một cách ổn định, chuyên nghiệp.
