中文 (中国)
English
YUM (Yellowdog Updater Modified) là một trong những trình quản lý gói mạnh mẽ và phổ biến nhất trên các hệ điều hành Linux sử dụng RPM như Red Hat, CentOS và Fedora. Công cụ này cho phép người dùng dễ dàng cài đặt, cập nhật hoặc gỡ bỏ phần mềm, đồng thời xử lý tự động các phụ thuộc từ các kho lưu trữ (repository) được cấu hình sẵn. Việc nắm vững cách YUM hoạt động — đặc biệt là hiểu rõ các thư mục hệ thống nơi YUM triển khai và lưu trữ gói — sẽ giúp bạn tối ưu quy trình quản lý phần mềm, đảm bảo tính ổn định và hiệu suất cho hệ thống Linux của mình.
Trong bài hướng dẫn này, bạn sẽ học được:
- YUM cài gói vào những thư mục nào trên hệ thống Linux
- Cách cấu hình YUM để sử dụng thư mục lưu trữ tùy chỉnh
- Các lệnh và tham số (flags) thông dụng để quản lý cài đặt gói
Yêu cầu Hệ thống, Quy ước và Phiên bản Phần mềm Sử dụng
| Hạng mục | Yêu cầu hoặc Phiên bản Phần mềm |
|---|---|
| Hệ điều hành | Red Hat, CentOS, Fedora hoặc các bản phân phối Linux khác dùng YUM |
| Phần mềm | Trình quản lý gói YUM phiên bản 3.x hoặc cao hơn |
| Khác | Kiến thức cơ bản về cấu trúc hệ thống tập tin Linux |
Quy ước:
#– yêu cầu chạy lệnh Linux với quyền root trực tiếp hoặc thông quasudo$– yêu cầu chạy lệnh Linux với tư cách người dùng thường
YUM cài gói vào những đâu?
Khi bạn chạy lệnh cài đặt với YUM, các file của gói sẽ được giải nén và sao chép vào nhiều thư mục khác nhau tùy theo loại gói và quy ước của hệ thống. Dưới đây là các vị trí chính thường gặp:
/bin: chứa các file nhị phân thiết yếu (như lệnh shell cơ bản), đảm bảo hệ thống hoạt động ngay cả khi không gắn các phân vùng khác/usr/bin: chứa hầu hết các file thực thi cho người dùng/etc: nơi lưu trữ các file cấu hình của phần mềm/usr/lib hoặc/usr/lib64: chứa thư viện chia sẻ (shared libraries) cho các gói đã cài/var/log: thư mục lưu file nhật ký (log) do ứng dụng tạo ra
Ngoài các thư mục chính kể trên, YUM còn sử dụng một số vị trí khác để lưu trữ tạm thời và dữ liệu chung:
/var/cache/yum: lưu trữ gói RPM đã tải xuống trước khi cài đặt/usr/share: chứa file không phụ thuộc kiến trúc như tài liệu, icon, và các dữ liệu chung/lib hoặc/lib64: thư viện hệ thống cần thiết cho các chương trình trong/binvà/sbin/usr/local: dành cho phần mềm được biên dịch cục bộ, không do YUM quản lý trực tiếp
Lưu ý: Vị trí chính xác của từng file do người duy trì gói (package maintainer) quy định khi tạo gói RPM, vì vậy có thể khác nhau giữa các gói. Hiểu rõ YUM giúp bạn quản lý gói dễ dàng, nhưng một môi trường ổn định là yếu tố then chốt. Hãy thuê VPS giá rẻ để trải nghiệm hiệu suất vượt trội với chi phí tối ưu. VPS giá rẻ hỗ trợ cài đặt và vận hành Linux mượt mà, tiết kiệm thời gian và ngân sách.
Các tùy chọn cấu hình YUM phổ biến
YUM sử dụng hai file cấu hình chính:
/etc/yum.conf- Các file trong thư mục
/etc/yum.repos.d/
Trong yum.conf, bạn có thể điều chỉnh nhiều thiết lập như:
YUM sử dụng các tệp cấu hình nằm tại đường dẫn /etc/yum.conf và thư mục /etc/yum.repos.d/. Những tệp này cho phép bạn tùy chỉnh hành vi mặc định của YUM, chẳng hạn như vị trí tải xuống các gói hoặc việc có giữ lại các gói đã được lưu trong bộ nhớ đệm (cache) sau khi cài đặt hay không. Ví dụ, tùy chọn keepcache sẽ quyết định xem YUM có giữ lại các gói trong cache sau khi cài đặt hay không.
Xem thư mục cài đặt của gói:
Để xác định một gói được cài vào những vị trí nào trong hệ thống, bạn có thể sử dụng lệnh sau để truy vấn các tệp thuộc gói:
$ rpm -ql package_name
Lệnh này sẽ liệt kê toàn bộ các tệp do gói đó cài đặt cùng với đường dẫn tương ứng. Ví dụ, chạy lệnh rpm -ql httpd sẽ hiển thị vị trí của các tệp được cài khi bạn cài Apache.
Bật tính năng lưu cache gói cài đặt:
Theo mặc định, YUM sẽ xóa các gói đã tải về khỏi bộ nhớ đệm (cache) sau khi quá trình cài đặt hoàn tất. Nếu bạn muốn giữ lại các gói này (để có thể cài lại mà không cần tải lại từ Internet), bạn có thể chỉnh sửa file cấu hình yum.conf:
# vi /etc/yum.conf
Trong file cấu hình, thêm hoặc sửa dòng sau:keepcache=1.Thiết lập này rất hữu ích trong trường hợp bạn cần cài đặt lại phần mềm mà không muốn lãng phí băng thông để tải lại gói.
Tùy chỉnh thư mục lưu tạm các gói cài đặt:
Theo mặc định, YUM sẽ lưu các tệp tạm vào thư mục /var/cache/yum/. Nếu bạn muốn thay đổi vị trí lưu này (ví dụ như chuyển sang thư mục người dùng), hãy chỉnh sửa tùy chọn cachedir trong file yum.conf:
# vi /etc/yum.conf
Sau đó thay đổi đường dẫn như sau:cachedir=/home/user/yum-cache.Việc này giúp bạn kiểm soát không gian lưu trữ và tổ chức dữ liệu theo nhu cầu cá nhân hoặc chính sách hệ thống.
Kết luận
Tóm lại, YUM không chỉ là một công cụ cài đặt phần mềm đơn thuần mà còn là giải pháp toàn diện giúp quản trị viên hệ thống làm chủ việc triển khai, cấu hình và tối ưu hóa phần mềm trên các bản phân phối Linux sử dụng RPM. Việc hiểu rõ cách YUM phân phối file, quản lý cache và cấu hình linh hoạt giúp bạn kiểm soát tốt hơn môi trường vận hành. Dù mục tiêu là giám sát hệ thống, tiết kiệm băng thông hay xây dựng môi trường cài đặt nhanh chóng — YUM cung cấp đầy đủ các công cụ và tham số cần thiết để hỗ trợ bạn đạt hiệu suất cao trong quản lý hạ tầng Linux.
